2024 ve 2028 Yaz Olimpiyat Olimpiyatları'na Ev Sahipliği Yapacak Şehirlerin Aynı Genel Kurulda Belirlenecek Olması Üzerine

2024 ve 2028 Olimpiyatlarına ev sahipliği yapacak kentlerin aynı Genel Kurulda belirlenmesi önerisi, 9 Haziran 2017 tarihinde yapılan IOC Yönetim Kurulu Toplantısı’nda oy birliği ile kabul edildi. IOC Başkanı Thomas Bach’ın yönetim kurulu toplantısı sonrası açıkladığı karar doğrultusunda, Peru’nun başkenti Lima’da 13 – 16 Eylül tarihlerinde düzenlenecek IOC Genel Kurulu’nda 2024 ve 2028 Olimpiyatlarına ev sahipliği yapacak kentler birlikte belirlenecek. Bu kararı IOC’ye aldıran olaylara göz atarsak:

2022 Kış Olimpiyatları;

Oslo 2022 Kış Olimpiyatları için teklifini iptal etti, çünkü halk desteği çok azdı. Yine, Stockholm benzer nedenlerle geri çekildi. Krakow, referandum sonrasında halkın yaklaşık %70'inin teklifi reddetmesinden sonra adaylıktan vazgeçti. Münih'te ise halkın Oyunlara karşı çıkma oranı %60'a yaklaştı. Davos için  ise bu oran %53 idi. Barselona'da, belediye başkanı adaylığı 2026 yılına kadar erteledi, daha sonra da aday olmaktan tamamen vazgeçti. Quebec City'de de adaylıktan benzer gerekçelerle vazgeçti. Böylece dokuz adaydan geriye yalnızca iki potansiyel aday kaldı. Bunlardan biri Kazakistan’ın başkenti Almatı, diğeri ise kış sporlarında ön planda olmayan Pekin'di. Pekin, etkinliğin büyük bir kısmını şehre yaklaşık 225 kilometre uzaklıkta yer alan Chongli'de yapacak olmasına rağmen kazandı.

Bu durum yalnızca Kış Olimpiyatları için söz konusu değildir.

2024 Yaz Olimpiyatları;

2015'te ABD, 2024 Yaz Oyunları için Boston'u aday gösterdi fakat düşük halk desteğinden dolayı Boston adaylıktan geri çekildi. Almanya'da ise Hamburg aday gösterildi ancak yerel yönetim referandumu kaybettikten sonra bu şehir de adaylıktan geri çekildi. Toronto'nun oyunlara adaylığıyla ilgili tartışma ortamları oluşturuldu.. Ülkenin “Ekonomik Kalkınma Komitesi” adaylığa karşı oy kullanmasından dolayı aday olmaktan vazgeçti.

2016 yılında geldiğimizde Roma, Olimpiyatlarda harcanacak paranın çöp toplama ve yolsuzlukla mücadele etme gibi temel sorunların çözümünde kullanılması gerektiğini belirterek adaylıktan vazgeçtiğini açıklamıştı. Roma'nın yeni belediye başkanı Virginia Raggi, Oyunlara karşı olduğunu defalarca dile getirmişti.

2017 yılının Ocak ayında ise; iktidar partisi, muhalefetin, Oyunlara adaylık olunup olunmaması için referandum yapılması önerisine 250 bin imza toplanmasının ardından Budapeşte 2024 Yaz Olimpiyatları’na aday olmaktan vazgeçti. Oysaki Budapeşte daha az lüks etkinlikleri ve faaliyetleri teşvik etmeyi amaçlayan Uluslararası Olimpiyat Komitesi’nin Gündem 2020 girişiminin ardından güçlü adaylar (Paris ve Los Angeles) karşısında şansının olduğuna inanıyordu.

Şu anda 2024 Yaz Olimpiyatlar için iki aday şehir Los Angeles ve Paris’tir.

Bu durum artık Olimpiyat Oyunları’nın özellikle gelişmiş şehirler tarafından şehir/ülke ekonomisine getirdiği büyük yüklerden dolayı istenmediğini göstermektedir. Bu, yukarıda sıralanan örneklerde de görüleceği üzere bunlar kimi zaman iktidar muhalefet arasındaki gerginliklerden, referandumdan çıkan sonuçlardan, hükümetin isteyip belediye başkanının istememesi gibi durumlarla karşımıza çıkmaktadır.  Aslından bu durum IOC’nin karşılaştığı yeni bir durum değil. Örneğin, 1976 Montreal Oyunları’ndan sonra da benzer konular tartışıldı. Hatta Oyunların borçlarını Montreal 30 yılda ödeyebildi. Bu tartışmalar beraberinde 1984 Los Angeles Oyunları’na sadece tek bir aday şehrin (Los Angeles) oyunları düzenlemek istemesine yol açtı ve Olimpiyat tarihinin ilk kar elde edilen organizasyonu oldu. Çünkü oyunları düzenlemek isteyen tek bir şehir olmasından dolayı ev sahibi şehir şartları da belirleyebiliyordu. Dolayısıyla, IOC’nin TV ve sponsorluk anlaşmalarından kendine düşen paylarında belirli miktarda feragat ederek ev sahibi şehir olan Los Angeles Oyunlardan kar elde etmiş oldu.  Ardından IOC, şehirlerin aslında Olimpiyatlardan kar elde edilebileceğini ve diğer şehirlerin de gelecek yıllarda Oyunlara aday olmasını teşvik için bu durumu bir araç olarak kullandı. Yine benzer şekilde önümüzdeki 2024 ve 2028 Yaz Olimpiyat Oyunları’nda IOC çeşitli ticari haklarından feragat ederek özellikle Oyunlardan ev sahibi şehirlerin kar elde edilebileceğini göstermeye çalışan stratejiler izleyebilir. IOC, bu 11 yıllık süreçte de oluşmuş olan kötü algıyı tersine çevirecek faaliyetler içine girecektir. Çünkü trend tüm şehirlerin Oyunlara ev sahibi olmak istememesi yönünde ilerlemektedir.  

Daha önce başarılı olan bu strateji bakalım bu sefer başarılı olacak mı?

Bu arada, kanaatim 1924 Paris Olimpiyatları’nın 100. yıl dönümü olan  2024 Olimpiyatları’nın Paris’e; 2028 Olimpiyat Oyunları’nın ise Los Angeles’a verileceği yönünde.